Gabriela Juźwińska
Pogrzeb, czyli ostatnie pożegnanie ze zmarłym, odejście do innego świata, jest to wydarzenie smutne, ale nieuniknione - każdego kres się kiedyś skończy. Pewne zwyczaje i postępowania dotyczące tego obrządku uległy zmianom na przestrzeni lat, lecz jedno się nie zmieniło – zmarłego nadal chowamy z najwyższą godnością i czcią.
Według relacji mojej babci, Józefy Fedak, dawniej osoby w starszym wieku już za życia przygotowywały się do śmierci. Szykowały nawet specjalne ubrania do trumny.
Gdy śmierć upominała się o swoje, na ostatnie namaszczenie ksiądz przychodził dzwoniąc dzwoneczkiem. Sakramentu tego udzielano osobom już konającym, nie należało go przyjmować wcześniej.
Śmierć przychodzi po ludzi w różnym wieku, dlatego ubiór do trumny też nie był jednakowy. Małe dziewczynki chowano w sukienkach komunijnych, kobiety niezamężne, o ile było to możliwe, w sukniach ślubnych i welonach, a mężczyzn w ciemnych ubraniach. Tak ubrane ciała zmarłych wkładano do trumien, zbijanych z desek różnej wielkości.
Było kilka przesądów związanych z pogrzebem – niektóre po dziś dzień zachowały się na wsi. Nie należało trzymać nieboszczyka przez niedzielę w domu, bo pociągnie on za sobą drugą osobę. Wierzono, że dusza nieboszczyka 3 dni krąży wokół domu, a jeżeli ktoś ją napotkał, to należało pomodlić się w intencji zmarłego.
Dawniej nieboszczyk powinien 3 dni leżeć w domu. Zasłaniano wtedy okna i lustra, wieszano na polu czarną wstążkę i zatrzymywano zegar, ponieważ czas już stanął dla niego. Przy trumnie czuwano nawet i całą noc.
Po ciało zmarłego ksiądz przychodził do domu, chyba że był to samobójca, to wtedy nie. Wynosząc trumnę z domu należało nią trzy raz uderzyć o próg drzwi wyjściowych. Na polu (na zewnątrz) żegnano zmarłego i wyruszano w kondukcie żałobnym. Trumnę wieziono wozem, za nią szli żałobnicy śpiewający pieśni, a na przodzie szedł ksiądz i chłopak z krzyżem.
Zmarłego chowano na cmentarzu, w wyznaczonym przez nieboszczyka miejscu. Jedynie samobójcy i nieochrzczeni ludzie, mieli swoje miejsce w osobnej części cmentarza.
Po pogrzebie odbywała się stypa, czyli skromny poczęstunek dla rodziny i znajomych. Wspominano przy tym zmarłego.
Długo pamiętano o zmarłych i noszono po nich żałobę. Kobiety na znak pamięci nosiły czarną aksamitną opaskę na ręce, a mężczyźni czarną wstążkę w kieszonce na piersi.
