Kolekcja fotografii Franciszka Hubacza
ok. 1950-1990
WPROWADZENIE DO KATALOGU
Franciszek Hubacz (1931-2016), syn Andrzeja, urodzony i zamieszkały w Mołodyczu w powiecie jarosławskim woj. podkarpackiego, wykształcenie podstawowe. W latach swojej młodości, w okresie od 1945 do 1947 r. osobiście doświadczony cierpieniem bratobójczych walk konfliktu polsko-ukraińskiego. Obecnie emeryt, ojciec sześciorga dzieci, w ciągu całego życia człowiek ciężkiej pracy. W latach 1951-1953 odbył zasadniczą służbę wojskową, do której jako bombardier artylerii przeciwlotniczej miał niemałe upodobanie, ale nie zdecydował się na zawodowstwo, bo socjalistyczne wychowanie polityczne żołnierzy mu nie odpowiadało. Później już była praca w swoim niedużym gospodarstwie rolnym, które przejął po rodzicach i kilkunastoletni etat robotnika leśnego - drwala. Do tego doszła praca społeczna - funkcja prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w Mołodyczu (1958-1964).
W czasach „Solidarności” i stanu wojennego był przewodniczącym wiejskiego koła NSZZ RI „Solidarność”. Człowiek głęboko wierzący i religijny, inicjator budowy pamiątkowych świętych figur, usytuowanych przy głównej drodze w Mołodyczu. W latach 1987-1988 miał swój udział w nielegalnej wysyłce literatury religijnej i prasy podziemnej w języku rosyjskim przekazanej na teren ówczesnego Związku Radzieckiego.
Inna strona osobowości pana Franciszka to twórczość poetycka. Autor kilkuset wierszy o przeróżnej tematyce. W roku 2003 wydał zbiór swoich wierszy zatytułowany „Byle czym życia nie zbywaj”. Autor owego tomiku, niemłody, spracowany człowiek, lubi drzewa i kwiaty, posiada biblioteczkę z ulubionymi książkami, chętnie czyta, spotyka się z ludźmi zainteresowanymi jego twórczością. Ze wzruszeniem wspomina spotkania z młodzieżą szkolną oraz z leśnikami - seniorami w Nadleśnictwie Radymno, gdzie były recytowane jego wiersze.
W latach 1992-1993 warszawskie „Pismo Ludowo-Chrześcijańskie” zamieściło na swych łamach kilka utworów pana Franciszka, zaś Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników opublikowało pojedyncze wiersze autora w antologii pt. „Kocham Cię, wiosko moja”, wydanej we Włocławku w roku 1995 oraz w „Kalendarzu Rolników” z roku 1996.
Zreumatyzowane dłonie z trudem trzymają długopis, ale pisanie stanowi dla Franciszka Hubacza pasję życiową, odskocznię od trudów i szarości codziennego bytowania.
O czym i jak pisze Franciszek Hubacz? Prosto i zwyczajnie, jak każe serce i rozum, w rymowanych strofach o wszystkim, co go interesuje, smuci i cieszy. Przewijają się w jego utworach realia życia wiejskiego, chociaż nie są dla niego najważniejsze. Najważniejsze są wartości moralne poczucie sprawiedliwości, postawa patriotyczna, pracowitość, uczciwość. Zapisana twórczość jest dowodem na to, że jej autor jest bacznym obserwatorem rzeczywistości, ogromnie wrażliwym na przejawy niesprawiedliwości i krzywdy w różnych dziedzinach życia społecznego.
Umiejętność obserwacji zastanej rzeczywistości jak również zachodzących zmian jest także tematem jego zdjęć. Jak natchnienie podsuwało mu kolejne obrazy poetyckie, tak serce i chęć utrwalenia podpowiadały co należy ująć na fotografiach. Prosty skromny aparat fotograficzny starał się zawsze mnieć przy sobie. Stąd przeróżne temty: życie rodzinne, praca w lesie, w gospodarstwie, ale także wyjazd na targ do odległego Jarosławia, czy próba uchwycenia niepowtarzalnego wschodu słońca. Pan Franciszek fotografował ważne uroczystości, odpusty, wesela, ale próbował uchwycić przelatujące żurawie czy zjawisko tęczy. Inna sprawa to to, że bohaterowie fotografii pana Franciszka niejako starzeli się wraz z nim. Fotografował ich chrzty, komunie, życie szkolne, śluby, utwalał smutne obrazy pogrzebów. Na zdjęciach utwalił także ważne okoliczne budowle, obrazy nieistniejących dziś osad: Zaradawa, Kaczmarze, Maczugi. Jego kolekcja to także kilkaset fotografii niejako portretowych ludzi jarosławskiego Zasania.
Wieś Mołodycz, piękna rodzinna miejscowość Franciszka Hubacza, otoczona lasami iglasto-liściastymi, z terenem pociętym rzeczkami, dopływami Lubaczówki - Bechem, Ruczkalką i Radawką, zamieszkała przez uczciwych, pracowitych ludzi - ma swego rodzimego poetę i kronikarza. Osobliwą jego zasługą jest utrwalenie na fotografiach ich codziennego życia na przestrzeni około trzydziestu lat.
Zbiór przedstawia obraz życia mieszkańców, nieistniejącej już dziś gminy Radawa, składającej się z 5 gromad: Cetula, Mołodycz, Radawa, Surmaczówka i Zaradawa (wieś dziś już nieistniejąca, m.in. na skutek działań związanych z Akacją Wisła), tj. miejscowości położonych na terenie północnej części dzisiejszego powiatu jarosławskiego i północno-zachodniej części dzisiejszego powiatu lubaczowskiego w województwie podkarpackim.
Główną część zbioru – ok. 60% stanowią fotografie powstałe w latach 60. i 70., średnio po 20% fotografii przypada na lata 50. i 80. XX wieku. 95% zbiorów stanowią fotografie wykonane na błonach monochromatycznych, pozostała cześć to fotografie barwne, powstałe w końcówce lat 80.
Ze względu na zawartość merytoryczną, zbiór można podzielić na: fotografie portretowe (plenerowe, okolicznościowe, grupowe, okolicznościowe) – stanowiące ok. 40% zbioru; fotografie przedstawiające uroczystości religijne i rodzinne (Pierwsza Komunia Święta, chrzest, pogrzeby, uroczystości Bożego Ciała, śluby i wesela, obchody uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego, etc.) – stanowiące ok. 35% zbioru; fotografie ukazujące życie, sceny z życia codziennego mieszkańców regionu (wykopki, żniwa, sianokosy, nauka szkolna, etc.) – stanowiące ok. 20% zbioru fotografie przedstawiające charakterystyczne miejsca i obiekty (krzyże przydrożne, zabudowania gospodarcze, kościoły, etc.).
Ogólny stan zachowania zbiorów można ocenić na dobry. Ok. 10% zbiorów zostało uszkodzonych w sposób mechaniczny – rozdarcie negatywu, zgięcie, sklejenie z papierem, etc.
Ze względu na fakt, że fotografie wykonywane były prostym aparatem skrzynkowym przez fotografa amatora, duża część zdjęć posiada wady (ok. 30%), np. zdjęcia są prześwietlone, niedoświetlone, nieostre, występuje nałożenie na siebie klatek, etc., jednak wspomniane wady, w większości, nie wpływają w sposób znaczący na możliwość poprawnego odczytu zdjęcia.
